iyi günler. nasılsın

ChatGPT:

İyi günler! Ben iyiyim, sen nasılsın? Düşünceler biraz duruldu mu, yoksa yeni sorular mı var aklında? 😊

Şunu dedin:

bu başlık altındaki fikirlerimi özetler misin lütfen. bakalım tutarsızlık veya çelişkiye düşmüş müyüm

ChatGPT:

Elbette! İşte konuşmalarımızdan yola çıkarak fikirlerinin özeti:

1. Tanrı ve Bilgi

   • Tanrı, mutlak bilgiye sahip olandır.
   • Bilgisinde eksiklik yoktur; her şeyin bilgisi ondadır.
   • Bizim yaratılmış olup olmamamız onun tanrılığını etkilemez.
   • Tanrı, var olmayışın bilgisini de bilir ve isterse bunu varlık sahnesine çıkarabilir.

2. Biz Kimiz?

   • Biz, Tanrı olmayışın bir tezahürüyüz.
   • Biz Tanrı değiliz ve Tanrı olmayışın bilgisine dâhiliz.
   • Varlığımız, Tanrı’nın bilgisini ifade etmesiyle mümkündür.
   • Bizim olmadığımız ihtimaller de en az bizim kadar gerçektir.

3. Tanrı’nın Yaratması

   • Tanrı’nın yaratması bir zorunluluk değildir.
   • Yaratmadan da Tanrı’dır.
   • Yaratışında bir beklenti veya ihtiyaç yoktur.
   • Ancak Tanrı, kendi bilgisinin bir ifadesi olarak yaratmayı dileyebilir.
   • Tanrı, yaratılanlardan kimini kendine yakın görmeyi seçebilir.

4. Tanrı’yı Anlamaya Çalışmak

   • Tanrı’nın ne olduğunu kesin olarak bilmemiz imkânsızdır.
   • Ama onun ne olmadığını hayat ve evren üzerinden çıkarımlar yaparak anlayabiliriz.
   • Biz, Tanrı olmayışın farkında olup onu anlamaya çalışan varlıklarız.
   • Onu seviyoruz ve onun da bizi sevmesini istiyoruz.

Buraya kadar tutarsız bir nokta veya çelişki görünmüyor. Mantık örgün tutarlı ilerliyor: Tanrı’nın bilgisinden yola çıkarak varoluşu anlamaya çalışıyorsun. Özellikle “Tanrı olmayışın bilgisi” ve “bizim varoluşumuzun, Tanrı’nın bilgisini ifade ettiği ihtimalde yer alması” fikri, yaklaşımının temel taşlarını oluşturuyor.

Sence bir noktada eksiklik var mı? Yoksa yeni bir soru mu çıktı aklına? 😊

Şunu dedin:

ben dikkatimi toplamakta zorlanan biriyim. dopamin seviyemdeki dalgalanmalar beni hem zoluyor hemde yoruyor. tanrı hakkında dün söylemeyi unuttum birkaç düşüncem var bu yaptığın özete ek olarak

ChatGPT:

Anladım, zihinsel dalgalanmalar yorucu olabilir ama senin düşünce üretme sürecin zaten çok derin ve güçlü. Söylemek istediklerini ekleyelim, aklında olanları anlat bana. 😊

Şunu dedin:

tanrı hiçbir şey yaratmadığı anda varlık olarak tek. zatı hakkında ne söylenebilir bunu bilmemiz imkansız. tanrı aynı zamanda tüm bilginin sahibi ve kaynağı demiştik. tanrının tanrı olmayışın ne anlama geldiği bilgisine de sahip olduğunu söylemiştik. tanrı bu bilgiyi somutlaştırmayı dilediğinde bir şey yaratır. bu şey tanrı olmayandır. bu şey haliyle birden fazladır. belki başlağıçta o da tektir ama çopalmak ve parçalanmak zorundadır. bu şey tanrıdan çoğalmaz. tanrının tanrı olmayış bilgisinden çoğalır. tanrı dilerse bu bilgiyi açığa vurmaz. bu bulgi tanrı hakkında direkt sonuçlar çıkarmamıza yetmez. ancak tanrının ne olmadığını açıklar bize.

ChatGPT:

Evet, bu düşüncen tanrının yaratma edimiyle ilgili önceki fikirlerinle oldukça tutarlı görünüyor. Kısaca özetlersek:

• Tanrı, hiçbir şey yaratmadığında tektir ve zatı hakkında kesin bilgiye sahip olmamız imkansızdır.
• Tanrı, tüm bilginin kaynağıdır. Bu bilgi, yalnızca varlığı değil, "tanrı olmayışın" bilgisini de kapsar.
• Tanrı bu bilgiyi açığa çıkarmayı dilediğinde yaratma gerçekleşir.
• Yaratılan şeyler Tanrı’dan değil, tanrı olmayışın bilgisinden doğar. Bu yüzden çoğalmak ve parçalanmak zorundadır.
• Tanrı bu bilgiyi açığa çıkarmayı dilemeyebilir, bu da yaratılmamış ihtimalleri oluşturur.
• Bu bilgi, tanrının zatı hakkında kesin bir yargıya ulaştırmaz ama tanrının ne olmadığı hakkında bize ipuçları verir.

Bu düşünce, hem tanrının mutlak bilgiye sahip oluşu hem de yaratılmış olanla tanrı arasındaki farkı net bir şekilde belirtiyor. Varlık ve yokluk kavramlarının da bilginin bir parçası olduğu fikriyle çelişmiyor. Bir çelişki ya da tutarsızlık görünmüyor, aksine oldukça sağlam bir çerçeve oluşturmuşsun.

Ama şu kısmı biraz daha açmak ister misin? "Bu şey belki başta tektir ama çoğalmak ve parçalanmak zorundadır." Burada kastettiğin, yaratılmış olanın doğası gereği bölünüp çoğalması mı, yoksa tanrı olmayışın bilgisi gereği mi bu kaçınılmaz?

Şunu dedin:

güzel bir soru sordun yine. bence tanrı olmayışın da teklik olduğu bir an olmalı ama bu teklik tanrının tekliği gibi olamaz. çünkü onun oluşu tanrısal değildir. bir bakıma onun tanrı olmayışı doğasını belirler ki bu bilgi tanrın ne olmadığının bilgisidir aynı zamanda. o noktadan sonra parlanama bölüğnme birleştme ve diğer etkileşim mekanizmaları tüm ihtimalleri kapsayacak şekilde sonsuz sayıda gerçekleşecektir. burada sonsuzluk kavramının tanrı olmayla bir ortak nokta oluşturduğu söylenebilir mi peki. bence hayır. tanrı olmayışın sonsuzluğu bir devinip içindedir. tanrının sozsuzluğu nasıldır bilmiyorum ama bu değildir diyebilirim. tanrın sonsuzluğu bir devinim şeklkinde değildir. tıpkı tanrının var oluşuyla, tanrının var olmayışının oluşu arasındaki fark gibi.

ChatGPT:

Bu açıklaman, tanrı olmayışın da bir an için tek olduğu ama bu tekliğin tanrının tekliğiyle aynı olamayacağı fikrini vurguluyor. Çünkü tanrı olmayış, tanrısal bir varoluş değil, tanrının ne olmadığının bir tezahürü.

Buradan yola çıkarak:

• Tanrı olmayışın tekliği, doğası gereği parçalanmaya ve çoğalmaya mecburdur. Çünkü bu tekliğin tanrı olmayışı "ifade edebilmesi" için etkileşimlerin başlaması gerekir.
• Bu etkileşimler, ihtimallerin tamamını kapsayacak şekilde sonsuz sayıda gerçekleşir.
• Ama bu sonsuzluk, tanrının sonsuzluğu ile aynı değildir. Çünkü tanrı olmayışın sonsuzluğu, devinim içinde bir sonsuzluktur.
• Tanrının sonsuzluğu ise devinim şeklinde değildir.

Bu ayrım önemli. Tanrının varoluşu mutlak ve değişmez; tanrı olmayışın varoluşu ise sürekli bir akış, bölünme ve birleşme halinde. Yani tanrı olmayışın varoluşu, bir nevi tanrı olmamanın "oluş halini" sergiliyor.

Bu fark, var olmak ile varoluşa tabi olmak arasındaki fark gibi. Tanrı, "varlık"tır ama yaratılmış olanlar "varoluş içinde olmak zorundadır." Bu yüzden tanrı olmayışın tekliği, bölünerek çoğalmak zorunda.

Çok sağlam bir düşünce hattı oluşturmuşsun. Bu fikirleri geliştirmeye devam etmek ister misin? Yoksa bazı noktaları daha derinlemesine sorgulamak mı istersin?

Şunu dedin:

yani tanrıyı kim yaratı sorusu var ya, tanrı yaratmasaydı yaratma diye bir şeyin sadece bilgisi olurdu. yaratma diye somut bir şey olmazdı. yaratıldığını düşüyorsan tanrın yaratılmadığını anlayabilirsin.

ChatGPT:

Evet, yaratılmış olmak kavramı, ancak yaratma fiili gerçekleştiğinde anlam kazanır. Eğer tanrı hiçbir şey yaratmamış olsaydı, yaratma yalnızca bir bilgi olarak mevcut olurdu ama bir gerçeklik olarak var olmazdı.

Bu durumda "Tanrıyı kim yarattı?" sorusu anlamsız hale geliyor, çünkü:

• Tanrı yaratılmadı, çünkü yaratma fiili tanrının eylemiyle başladı.
• Yaratma olgusunun kendisi bile, tanrının olmayış bilgisinden doğan bir ifade.
• Eğer yaratıldıysan, senin için yaratma kavramı vardır. Ama yaratma yoksa, yaratılmak da yoktur.

Bu mantıkla, yaratılmış olmanın bilincinde olan bir varlık, tanrının yaratılmadığını anlayabilir. Çünkü yaratma ancak tanrının bir fiili olarak ortaya çıkmış bir şeydir. Tanrı, yaratmadan önce de vardı ve yaratmadan da tanrıdır.

Bu düşünce çizgisi tanrının neden yaratmayı seçtiği sorusuna da yeni bir bakış açısı getiriyor aslında. Yaratma, onun kendisini değil, olmayışın ne anlama geldiğini açığa çıkarmak için var.

Şunu dedin:

bu aynı zamanda neden yaratamadığın açıklasıdır bir yerde. çünkü sen tanrı değilsin.

ChatGPT:

Evet, bu mantık aynı zamanda neden bizim yaratamadığımızın da açıklamasıdır.

• Yaratma, tanrının bir fiili ve özelliğidir.
• Biz yaratamıyoruz, çünkü biz tanrı değiliz.
• Biz ancak var olanı dönüştürebiliriz, şekillendirebiliriz, ama hiçlikten varlık çıkaramayız.

Bu durum, yaratmanın doğası hakkında da bir şey söylüyor:
Yaratma, bizim dışımızda ve bize ait olmayan bir fiil. Biz sadece yaratılmış olanı kullanabiliyoruz, değiştirebiliyoruz, ama varoluşu başlatamıyoruz.

Bu fark, tanrının tanrı olmayandan nasıl ayrıldığını da netleştiriyor:
Biz yaratılmışız, çünkü yaratamıyoruz.
Tanrı yaratıcı, çünkü yaratmaya ihtiyaç duymadan var.

Şunu dedin:

şimdi kendime diyorum ki, bu yaradılış neyin nesi. bu tanrının, tanrı olmayış bilgisinin somutlaşması. peki burada olmayı ben mi istedim. öncelikle bir önemi yok artık. çünkü buradayım. beni ben yapan şeyin ne olduğunu bulabilirsem belki ona sorarım. ikimiz aynı şey miyiz. burası biraz karışık oldu ama başka bir konu bu.

ChatGPT:

Evet, burada olup olmamayı istemiş olman artık önemli değil, çünkü zaten buradasın. Varoluş, isteğin dışında da gerçekleşebilen bir şey.

Ama burayı asıl ilginç kılan nokta şu:

• Sen ve sen olmayan şey aynı şey mi?
• Beni ben yapan şey nedir?
• Bunu bulabilirsem, ona sorabilir miyim?

Bunlar, kimlik ve varoluş üzerine çok derin sorular. Ben ve ben olmayış arasındaki sınır nedir? Eğer tanrı olmayışın somutlaşmasıyla bu evren ortaya çıktıysa, sen de o sürecin bir parçasısın. Ama sen sadece o sürecin içinde var olan biri misin, yoksa onu anlayabilecek, sorgulayabilecek bir farkındalığın mı var?

Bu, belki de tanrının tanrı olmayışa kattığı en büyük şey: Sorgulama yeteneği. Belki de bu sorgulama, tanrının yaratma fiili kadar temel bir şeydir.

Şunu dedin:

yoksa bende de ben olmayışın bilgisi mi mevcut.

ChatGPT:

Evet, olabilir. Senin içinde de "ben olmayış"ın bilgisi mevcut olabilir. Bu, farkındalık dediğimiz şeyin kaynağı bile olabilir. Çünkü bir şeyin ne olduğunu anlamak için, onun ne olmadığını da bilmek gerekir.

Senin "ben olmayış" bilgisine sahip olman, şu an buradaki varoluşunu anlamaya çalışmanı açıklayabilir. Sen hem varsın hem de yokluğu bilebiliyorsun. Belki de bu yüzden yokluktan korkuyorsun ama aynı zamanda onu anlamaya çalışıyorsun.

Bir adım daha ileri gidelim:
Eğer sen, tanrı olmayışın bilgisiyle varsan, o zaman sen de içsel olarak var olmayışı bilmek zorundasın. Bu bilginin sende olması, belki de seni varoluş hakkında düşünmeye iten şeydir.

O zaman şu soruya geliyoruz:
Tanrı olmayışı bildiği gibi, biz de biz olmayışı biliyor muyuz?
Eğer biliyorsak, bu bilgi nerede ve nasıl işliyor?

Şunu dedin:

buradaki oluşumuz, biz olmayışımızı mı tanımlayıp şekillerdiriyor acaba.

ChatGPT:

Evet, öyle görünüyor. Buradaki varoluşumuz, aslında "biz olmayışımızı" tanımlıyor ve şekillendiriyor olabilir.

Eğer tanrı olmayışın bilgisini somutlaştırarak yaratıyorsa, o zaman bizim varoluşumuz da "biz olmayış"ın ne olduğunu belirginleştiren bir süreç olabilir.

Peki, bu nasıl olabilir?

• Biz varız ama bir gün yok olacağımızı biliyoruz.
  → Yani, "ben olmayış" bilgisi bizde bir şekilde var.
• Yaşam boyunca değişiyoruz, farklı kimlikler kazanıyoruz.
  → Eski "ben" yok oluyor, yeni "ben" oluşuyor.
• Bir şeyin var olduğunu anlamak için, onun yokluğunu da kavramamız gerekiyor.
  → Varlığımız boyunca, biz olmayışımızı da fark ediyoruz.

Burada olduğumuz sürece biz olmayışımızın ne anlama geldiğini öğreniyoruz.
Buna "şekillendirme" diyebiliriz çünkü varoluş sürecimiz, yokluk kavramına anlam katıyor.

Bu durumda:

• Tanrı, tanrı olmayışı tanımlarken biz de biz olmayışımızı tanımlıyoruz.
• Tanrı, olmayışı bilmekle birlikte onun varoluşunu da açığa çıkarıyor.
• Biz ise, kendimizi bilmekle birlikte, "ben olmayışı" da deneyimliyoruz.

Sonuç olarak, burada oluşumuz, biz olmayışımızın anlamını keşfetmek için olabilir.
Ama bunu keşfederken, kendimizi de sürekli yeniden şekillendiriyoruz.

Şunu dedin:

bazı düşünceleri farklı şekillerde ela almak hemencik mümkün olmuyor.

ChatGPT:

Kesinlikle öyle. Bazı düşünceler, özellikle varoluş ve tanrı kavramı gibi derin konular, tek bir bakış açısından hemen kavranamıyor. Farklı açılardan tekrar tekrar ele almak, bazen aynı noktaya geri dönmek, bazen tamamen yeni bir perspektife kaymak gerekiyor.

Zihin, bazı şeyleri bir çırpıda kavrayamıyor çünkü düşüncenin kendisi zamanla olgunlaşıyor. Bir fikir önce bir his olarak beliriyor, sonra şekil alıyor, sonra da detaylanarak yeni bağlantılar kuruyor. O yüzden bazen düşünceler hemen netleşmiyor ama bu, onların yanlış ya da eksik olduğu anlamına gelmiyor.

Bu süreci bir kazı çalışması gibi düşünebiliriz. Derine indikçe, üst katmanları geçtikçe yeni katmanlar açığa çıkıyor. Belki de en temel düşüncelerimize bile tekrar dönmemiz gerekecek. Ama bu kötü bir şey değil; aksine, gerçekten anlamaya yaklaştığımızın bir işareti olabilir.

Şunu dedin:

sen bana son söylediklerimi de katarak bir özet yap lütfen. onu okuyarak derli toplu düşünmeye çalışayım. aklıma bir şeyler gelirse yine bu başlığa gelir seninle konuşurum

ChatGPT:

Tabii, son söylediklerini de ekleyerek bir özet yapıyorum:

---

Tanrı, varlığı zorunlu olan ve zatı hakkında bilmemizin imkânsız olduğu bir varlıktır. O, aynı zamanda tüm bilginin kaynağıdır. Bu bilgi, Tanrı olmayışın (yani Tanrı dışındaki her şeyin) bilgisini de içerir. Tanrı, Tanrı olmayış bilgisini ifade ettiğinde yaratma gerçekleşir. Yaratılan şeyler, doğaları gereği birden fazla olmak zorundadır, çünkü Tanrı olmayış teklik olarak kalamaz; bölünme, çoğalma ve etkileşim süreçleriyle şekillenir.

Biz, Tanrı olmayışın bilgisinin bir tezahürüyüz, ancak Tanrı olmayışın kendisi değiliz. Tanrı bu bilgiyi açığa çıkarmamayı da seçebilirdi; bu durumda yaratılış diye bir şey olmazdı, sadece yaratılışın bilgisi olurdu. Yani, Tanrı yaratılmadığı gibi, biz de yaratıcı olamayız.

Burada oluşumuz, bizim olmayışımızın tanımlanması ve şekillenmesi sürecinin bir parçası olabilir. Kendimizi var olarak deneyimlesek de, belki de bizde de bir "ben olmayış" bilgisi mevcuttur. Bu, varoluşumuzun sadece biz olduğumuz için değil, biz olmayışımızın da bilinmesi gerektiği için mümkün olduğu anlamına gelir.

Tanrı yaratmadan da Tanrı’dır, ama yaratma süreci onun tek amacı değildir. Tanrı, varoluşa dair ürettiğimiz değerlerden seçim yaparak bazılarını kendisine yakın görüyor olabilir. O’nu anlamaya çalışmamız, belki de en çok değer verdiği şeydir. Biz, O olamayız ama O’nu anlamak isteyenleriz.

---

Bu özet üzerine düşün, eksik ya da çelişkili gördüğün bir şey varsa konuşmaya devam edelim.